در دادخواست اعسار خواهان همان فرد مدیون و در واقع محکومٌ علیه است که به موجب دادخواست اعلام می دارد به علت مشکلات مالی متعدد توان پرداخت محکومٌ به را ندارد،
طبق ماده 8 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مدیون برایاثبات ادعای خود باید لیست کلیه اموال خود شامل خانه، خودرو و… را به انضمام شماره حسابهای بانکی به دادگاه ارائه نماید و همچنین باید شهادت دو نفر را در راستای تصدیق اظهارات خود به دادگاه ارائه نماید.(مدعی اعسار باید صورت کلیه اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت کلیه اموال منقول و غیرمنقول، بهطور مشروح، مشتمل بر میزان وجوه نقدی که وی به هر عنوان نزد بانکها و یا مؤسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارد، به همراه مشخصات دقیق حسابهای مذکور و نیز کلیه اموالی که او به هر نحو نزد اشخاص ثالث دارد و کلیه مطالبات او از اشخاص ثالث و نیز فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور از زمان یکسال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد را ضمیمه دادخواست اعسار خود کند. در مواردی که بار اثبات اعسار برعهده مدیون است و نیز در مواردی که سابقه ملائت او اثبات شده باشد هرگاه مدیون بخواهد ادعای خود را با شهادت شهود ثابت کند باید شهادتنامه کتبی حداقل دو شاهد را به مدتی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار خود ضمیمه نماید. شهادتنامه مذکور باید علاوه بر هویت و اقامتگاه شاهد، متضمن منشأ اطلاعات و موارد مندرج در ماده (۹) این قانون باشد.)
خوانده دعوای اعسار در واقع طلبکار و محکومٌ له می باشد که در برابر ادعای اعسار مدیون، می تواند با معرفی اموال خواهان دعوای اعسار اقدام به اثبات ملائت مالی ایشان نماید و یا شهود ایشان را جرح نماید تا از تقسیط محکومٌ به جلوگیری نماید.
در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت میدهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر میکند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.