ماده 1085 قانون مدنی در خصوص حق حبس مقرر میدارد: «زن میتواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.»
منظور از وظایف در ماده ذکر شده تمام وظایف زن مانند حُسن معاشرت، سکنای در منزل شوهر، اطاعت از شوهر و…، نیست، بلکه فقط تمکین خاص و روابط زناشویی میباشد.
معمولا وقتی که زن به تکالیف خود عمل نمیکند و در واقع نشوز میکند مرد دعوی عدم تمکین زن را طرح میکند. زمانی که زن از حق حبس خود استفاده میکند دادگاه در صورت احراز شرایط حق حبس، دیگر دعوی عدم تمکین زوجه را استماع نمیکند.
زن به راحتی میتواند نفقه خود را مطالبه نماید و حتی طرح شکایت کیفری ترک انفاق بنماید. ازطرفی بهموجب آراء وحدت رویه مثل رای وحدت رویه 718 مورخ 13/2/90 تقسیط مهریه موجب سقوط حق حبس زوجه نمیشود..
مطابق قانون مدنی در دو صورت حق حبس زن ساقط میشود و زن نمیتواند از این حق استفاده نماید:
1- در صورتی که مهر، مؤجل باشد؛ یعنى موعدى براى پرداخت آن بین زوجین قرار داده شده باشد، مانند آنکه شرط شود که پس از دو سال مهر به زوجه داده شود، زن دارای حق حبس نمیباشد.
2- در صورتی که زن قبل از استفاده از حق حبس و گرفتن مهریه با اختیار خود در مقابل شوهرش تمکین نماید و اقدام به پذیرش وظایف زناشویی نماید.
دلیل سقوط حق نیز این است که زن با موافقت قرار دادن موعدى براى تسلیم مهر، و ایفای وظایف زناشویی در حال اختیار، اعلام ضمنی عملی به اسقاط حق حبس خویش نموده است.